સવારે અને સાંજે સૂર્ય કેમ મોટો દેખાય છે શું તે સમયે કદ વધે છે?

શું તમે ક્યારેય નોંધ્યું છે કે સવારે અને સાંજે સૂર્ય ખૂબ મોટો દેખાય છે, જ્યારે દિવસ દરમિયાન તે નાનો દેખાય છે? સામાન્ય રીતે દરેક વ્યક્તિએ એક યા બીજા સમયે આ નજારો જોયો જ હશે, પરંતુ સવાલ એ થાય છે કે તે સમયે સૂર્ય ખરેખર મોટો થઈ જાય છે કે પછી તે આપણી આંખોનો ભ્રમ જ છે? સૂર્યનું કદ ક્યારેય બદલાતું નથી, પરંતુ આ ઘટાડો, જેને આપણે સૂર્યાસ્ત ભ્રમ અથવા ઓપ્ટિકલ ઇલ્યુઝન કહીએ છીએ, તે આપણા મગજ અને પર્યાવરણને કારણે થાય છે.

• સૂર્ય ખરેખર કેટલો મોટો છે?
આપણી આંખોમાં સૂર્યનું કદ હંમેશા સરખું જ હોય છે. અમે તમને જણાવી દઈએ કે તરંગનો વ્યાસ લગભગ 1,391,000 કિલોમીટર (1.39 મિલિયન કિલોમીટર) છે, જે પૃથ્વી કરતા લગભગ 109 ગણો મોટો છે. સૂર્યનું કદ સ્થિર છે અને તેનો વ્યાસ બદલાતો નથી. છતાં આપણને ઘણીવાર એવું લાગે છે કે સવારે અને સાંજે સૂર્ય બહુ મોટો દેખાય છે. શું એ સાચું છે કે સૂર્યનો આકાર બદલાય છે? તો ચાલો તમને જણાવી દઈએ કે એવું નથી, આ માત્ર એક ઓપ્ટિકલ ભ્રમ છે, જે આપણી આંખો અને મગજની દ્રષ્ટિમાં થતી કેટલીક માનસિક પ્રક્રિયાઓને કારણે થાય છે.

• સવારે અને સાંજે સૂર્ય કેમ મોટો દેખાય છે?
જ્યારે સૂર્ય સવારે અને સાંજે આકાશમાં ક્ષિતિજની નજીક હોય છે, ત્યારે તે ખૂબ મોટો દેખાય છે. અમે તેને હોરાઇઝન ઇલ્યુઝન (સ્કાયલાઇન ડિસેપ્શન) અથવા સનસેટ ઇલ્યુઝન (નાઇટફોલ ડિસેપ્શન) તરીકે પણ જાણીએ છીએ. તે એક દ્રશ્ય ભ્રમણા છે, જે મગજની પ્રક્રિયાઓ અને પર્યાવરણીય પરિસ્થિતિઓને કારણે થાય છે. વાસ્તવમાં, આપણા મગજને લાગે છે કે જ્યારે સૂર્ય આકાશમાં ઊંચો હોય છે ત્યારે તે દૂર છે, જ્યારે જ્યારે સૂર્ય ક્ષિતિજની નજીક હોય છે, ત્યારે આપણને લાગે છે કે તે ખૂબ નજીક છે. તેથી, જ્યારે સૂર્ય ક્ષિતિજની નજીક હોય છે, ત્યારે મગજ તેને મોટા અને નજીક તરીકે સમજે છે.

જો કે સૂર્યની સ્થિતિ અને અંતરમાં કોઈ વાસ્તવિક ફેરફાર થતો નથી, પરંતુ આપણું મગજ તેને એવી રીતે સમજે છે કે સૂર્ય મોટો દેખાય છે. સૂર્યની આસપાસનું વાતાવરણ, જેમ કે વાતાવરણીય વાયુઓ, ધૂળ અને પાણીની વરાળ, સૂર્યના કિરણોને વેરવિખેર કરવામાં મદદ કરે છે. જ્યારે સૂર્ય ક્ષિતિજની નજીક હોય છે, ત્યારે તેના કિરણો પૃથ્વીના વાતાવરણીય સ્તર દ્વારા લાંબા અંતર સુધી પ્રવાસ કરે છે, પરિણામે સૂર્યપ્રકાશ વધુ ફેલાય છે. તે સૂર્યના રંગને પણ અસર કરે છે, જેનાથી તે વધુ લાલ, નારંગી અથવા ગુલાબી દેખાય છે. જ્યારે સૂર્ય આકાશમાં ઊંચો હોય છે, ત્યારે વાતાવરણનું સ્તર નાનું હોય છે અને ત્યાં સૂર્યપ્રકાશ ઓછો ફેલાય છે, જેના કારણે સૂર્ય નાનો અને સફેદ દેખાય છે.

• સૂર્ય કેમ નાનો દેખાય છે?
જ્યારે સૂર્ય ક્ષિતિજની નજીક હોય છે, ત્યારે તેનો પ્રકાશ પૃથ્વીના વાતાવરણના ગાઢ ભાગોમાંથી પસાર થાય છે. આ પ્રક્રિયાને રીફ્રેક્શન કહેવામાં આવે છે. વક્રીભવનને કારણે, સૂર્યના કિરણો વળે છે અને સૂર્યનું કદ થોડું વધે છે.