ભારતે જ્યોતિ મલ્હોત્રાના હેન્ડલર ડેનિશને ધરપકડ કરવાને બદલે પાકિસ્તાન કેમ મોકલ્યો? જાણો કારણ

ઓપરેશન સિંદૂર પછી, ભારતીય એજન્સીઓ દેશમાં ઘૂસણખોરી કરનારા જાસૂસોને દૂર કરવાનું કામ કરી રહી છે. આ કારણે, યુટ્યુબર જ્યોતિ મલ્હોત્રાની પોલીસે ધરપકડ કરી છે અને તેના પર પાકિસ્તાનને ખતરનાક માહિતી આપવા અને ભારત વિરુદ્ધ જાસૂસી કરવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે. એવું કહેવાય છે કે તેમને પાકિસ્તાની દૂતાવાસમાં કામ કરતા એહસાન-ઉર-રહેમાન ઉર્ફે દાનિશ નામના વ્યક્તિએ મદદ કરી હતી. તેના પર દિલ્હીના કેટલાક લોકોને ISIમાં ભરતી કરવાનો પ્રયાસ કરવાનો પણ આરોપ છે. દિલ્હી પોલીસની તપાસમાં એ પણ બહાર આવ્યું છે કે દાનિશ વિઝા અધિકારી નહોતો પરંતુ પાકિસ્તાની જાસૂસી સંસ્થા ISIનો ઇન્સ્પેક્ટર રેન્કનો અધિકારી હતો.

દાનિશને 13 મેના રોજ ભારતમાંથી હાંકી કાઢવામાં આવ્યો હતો
જોકે, દિલ્હી પોલીસે તેમની ધરપકડ કરવાને બદલે, ભારત સરકારે તેમને પાકિસ્તાન પાછા મોકલી દીધા. ભારતીય નાગરિકોની ભરતી કરવામાં મદદ કરવા, સંવેદનશીલ માહિતી એકત્રિત કરવા અને ઓનલાઈન પાકિસ્તાન તરફી લાગણીઓ ફેલાવવાનો આરોપ મૂકાયા બાદ દાનિશને 13 મેના રોજ ભારતમાંથી દેશનિકાલ કરવામાં આવ્યો હતો. તે જ્યોતિના સંપર્કમાં હતો. પણ ભારત સરકારે તેમને ધરપકડ કરવાને બદલે પાકિસ્તાન કેમ મોકલ્યા?

ભારત સરકારે દાનિશની ધરપકડ કેમ ન કરી?
1961માં એક આંતરરાષ્ટ્રીય સંધિ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા, જેનો હેતુ બંને દેશો વચ્ચે રાજદ્વારી સંબંધોને મજબૂત બનાવવાનો હતો. ઑસ્ટ્રિયાના વિયેનામાં યોજાયેલી આ સંધિ બે વર્ષ પછી અમલમાં આવી અને 192 દેશો તેમાં જોડાયા. આ સંધિનો ડ્રાફ્ટ આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા પંચ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવ્યો હતો. આ અંતર્ગત, રાજદૂતોને ખાસ અધિકારો મળે છે, જેને રાજદ્વારી પ્રતિરક્ષા કહેવામાં આવે છે. આ હેઠળ, બીજા દેશમાં રહેતી વખતે રાજદ્વારીની મુસાફરી કે સુરક્ષા માટે કોઈ ખતરો ન હોવો જોઈએ. તેઓ ઘણી બાબતોના કાર્યક્ષેત્રની બહાર રહે છે; ઉદાહરણ તરીકે, જો રસ્તા પર કોઈ ચેકિંગ ચાલી રહ્યું હોય અને કોઈ રાજદ્વારીની ગાડી ત્યાંથી પસાર થાય, તો તેને ચેકિંગના દાયરાની બહાર રાખવામાં આવે છે. તેઓ કસ્ટમ ચેકની બહાર પણ છે.

વિયેના કન્વેન્શન હેઠળ, બીજા દેશના રાજદ્વારીઓને રાજદ્વારી પ્રતિરક્ષા આપવામાં આવે છે, જેનો અર્થ એ થાય કે તેઓ યજમાન દેશના કાયદાની બહાર છે અને તેમની સામે કાર્યવાહી કે ધરપકડ કરી શકાતી નથી. આ સંમેલન રાજદ્વારીઓને તેમના દેશનું પ્રતિનિધિત્વ કરી શકે તે માટે તેમનું કાર્ય કરવામાં રક્ષણ અને સુવિધા પૂરી પાડે છે. પરંતુ ક્યારેક આ ઈમ્યુનિટી પણ સમાપ્ત થઈ જાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો હાઈ કમિશનમાં રહેતા લોકો જાસૂસીના આરોપમાં પકડાય છે, તો તેમના પર તે દેશમાં કેસ ચલાવી શકાય છે જ્યાં તેઓ રહે છે, અથવા હાઈ કમિશનને બંધ પણ કરી શકાય છે.