રામલલાના સૂર્ય તિલકની વિધિ 6 એપ્રિલે બપોરે 12 વાગ્યે થશે, વૈજ્ઞાનિકોની ટીમ અયોધ્યા પહોંચી
અયોધ્યાઃ રામ જન્મોત્સવના દિવસે રામલલાના સૂર્ય તિલકની વ્યવસ્થા કાયમી બની ગઈ છે. આ રામ નવમીથી, સતત 20 વર્ષ સુધી, સૂર્યના કિરણો રામ જન્મોત્સવ પર રામલલાનો અભિષેક કરશે. મંદિરના શિખર પરથી સૂર્ય કિરણો ગર્ભગૃહમાં લાવવામાં આવશે. આ માટે, ખાસ પ્રકારના અરીસાઓ અને લેન્સ લગાવવામાં આવી રહ્યા છે. દરમિયાન વૈજ્ઞાનિકોની ટીમ અયોધ્યા પહોંચી ગઈ છે અને સૂર્ય તિલક માટે સાધનો સ્થાપિત કરવાનું કામ શરૂ કરી દીધું છે.
વૈજ્ઞાનિકોના મતે, આગામી 19 વર્ષ સુધી સૂર્ય તિલકનો સમયગાળો દર વર્ષે વધશે. વૈજ્ઞાનિકોની ટીમે આ માટે એક પ્રોગ્રામ વિકસાવ્યો છે અને તેને કમ્પ્યુટરમાં ફીડ કર્યો છે. આ વખતે રામ જન્મોત્સવનો તહેવાર 6 એપ્રિલે ઉજવવામાં આવશે. આ દિવસે બપોરે બરાબર 12:00 વાગ્યે રામલલાનો સૂર્ય તિલક થશે. આ ખાસ સૂર્ય તિલક દરેક રામ નવમી એટલે કે ભગવાન રામના જન્મદિવસ પર રામલલાના કપાળ પર શણગારવામાં આવશે. વૈજ્ઞાનિકોએ તેને ''સૂર્ય તિલક મિકેનિઝમ'' નામ આપ્યું છે. CBRI (સેન્ટ્રલ બિલ્ડીંગ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ) રૂરકીના વૈજ્ઞાનિકોની એક ટીમે સૂર્ય તિલક મિકેનિઝમ એવી રીતે ડિઝાઇન કર્યું છે કે દર રામ નવમીએ બપોરે 12 વાગ્યે, સૂર્યના કિરણો ભગવાન રામની મૂર્તિના કપાળ પર 75 મીમીના ગોળાકાર સ્વરૂપમાં લગભગ ત્રણથી ચાર મિનિટ સુધી પડશે.
IIT રૂરકીએ સૂર્ય તિલક માટે એક ખાસ ઓપ્ટો-મિકેનિકલ સિસ્ટમ વિકસાવી છે. આમાં, સૂર્યના કિરણો મંદિરના ત્રીજા માળે સ્થાપિત અરીસા પર પડશે. આ કિરણો અરીસાથી 90 ડિગ્રી પર પ્રતિબિંબિત થશે અને પિત્તળની પાઇપમાં જશે. પાઇપના છેડે બીજા અરીસામાંથી સૂર્ય કિરણો ફરી એકવાર પ્રતિબિંબિત થશે અને પિત્તળ પાઇપ સાથે 90 ડિગ્રી વળાંક આપશે. બીજી વાર પ્રતિબિંબિત થયા પછી સૂર્ય કિરણો ઊભી દિશામાં નીચે જશે. કિરણોના આ માર્ગમાં એક પછી એક ત્રણ લેન્સ હશે, જે તેમની તીવ્રતામાં વધુ વધારો કરશે. આ પછી કિરણો ઊભી પાઇપના બીજા છેડે મૂકેલા અરીસા પર પડશે અને ફરીથી 90 ડિગ્રી પર ફરશે. 90 ડિગ્રી પર વળેલા આ કિરણો સીધા રામલલાના માથા પર પડશે. આ રીતે રામલલાનો સૂર્ય તિલક પૂર્ણ થશે.
બેંગ્લોર સ્થિત ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ એસ્ટ્રોનોમિકલ ફિઝિક્સના સંશોધન મુજબ, સૂર્ય તિલકનો સમયગાળો દર વર્ષે વધશે. 19 વર્ષ સુધી સમય થોડો વધશે. તે પછી તે 2025 ની રામ નવમીની જેમ ફરીથી પુનરાવર્તિત થશે. એટલે કે, 2025 માં રામનવમી પર, તે સૂર્ય તિલક જેટલું લાંબુ હશે. 19 વર્ષ પછી, 2044 માં પણ, સૂર્ય તિલક એ જ સમયગાળા માટે થશે. રામ નવમીની તારીખ ચંદ્ર કેલેન્ડર દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે. વૈજ્ઞાનિકોના મતે, ખગોળશાસ્ત્રના ક્ષેત્રમાં ભારતની અગ્રણી સંસ્થા, ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ એસ્ટ્રોફિઝિક્સે ચંદ્ર અને સૌર (ગ્રેગોરિયન) કેલેન્ડર વચ્ચેના જટિલ તફાવતને કારણે ઊભી થતી સમસ્યાનું નિરાકરણ લાવી દીધું છે. તે એક રસપ્રદ વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગ હતો. આમાં બે કેલેન્ડરના 19 વર્ષના પુનરાવર્તન ચક્રે સમસ્યા હલ કરવામાં મદદ કરી.
સૂર્ય તિલક મિકેનિઝમનો ઉપયોગ પહેલાથી જ કેટલાક જૈન મંદિરો અને કોણાર્કના સૂર્ય મંદિરમાં થઈ રહ્યો છે. જોકે, તેમાં અલગ પ્રકારના એન્જિનિયરિંગનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. રામ મંદિરમાં પણ મિકેનિઝમ સમાન છે, પરંતુ એન્જિનિયરિંગ અલગ છે.