ઈરાનમાં એક્સપોર્ટ થતો ચોખાનો એક લાખ ટન જથ્થો ગુજરાતના બંદરો પર અટવાયો

• ઈરાન-ઈઝરાઈલ વચ્ચે યુદ્ધને લીધે નિકાસ અટકી પડી,
• મધ્ય પૂર્વ સંઘર્ષ વચ્ચે ઈરાન જવા માટે બાસમતી ચોખાના શિપમેન્ટ બંદરો પર રોકાયા,
• ઈરાન ભારતની કુલ બાસમતી ચોખાની નિકાસનો 18-20 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે,

અમદાવાદઃ ઈરાન અને ઈઝરાઈલ વચ્ચે ચાલી રહેલા યુદ્ધને લીધે ભારતના એક્સપોર્ટરો પર અસર પડી છે. ભારત ઈરાનમાં મોટાપાયે બાસમતી ચોખાની નિકાસ કરનારો દેશ છે. પણ હાલ યુદ્ધને કારણે બાસમતી ચોખાની નિકાસ અટકી ગઈ છે. ઓલ ઈન્ડિયા રાઇસ એક્સપોર્ટર્સ એસોસિએશનના કહેવા મુજબ  ઈરાન જવા માટે આશરે 1,00,000 ટન બાસમતી ચોખા ભારતીય બંદરો પર અટવાઈ ગયા છે. જેમાં એક મોટો જથ્થો કચ્છના ડીપીએ, કંડલા અને મુંદ્રા પોર્ટ પર પણ અટવાયો છે.

ઈરાન-ઈઝરાઈલ યુદ્ધને લીધે ભારતીય વેપાર પર અસર પડી છે. જેમાં હાલ તો ચોખાની નિકાસ પર બ્રેક લાગી ગઈ છે. ઈરાન મોકલવા માટે આશરે 1,00,000 ટન બાસમતી ચોખા હાલમાં કંડલા સહિત બંદરો પર અટવાઈ ગયા છે, જેમાં ઈરાન ભારતની કુલ બાસમતી ચોખાની નિકાસનો 18-20 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. શિપમેન્ટ મુખ્યત્વે ગુજરાતના કંડલા અને મુન્દ્રા બંદરો પર અટકી પડે છે, મધ્ય પૂર્વ સંઘર્ષને કારણે ઈરાન જનારા કાર્ગો માટે ન તો જહાજો ઉપલબ્ધ છે કે ન તો વીમો ઉપલબ્ધ છે.

ઓલ ઈન્ડિયા રાઇસ એક્સપોર્ટર્સ એસોસિએશનના સૂત્રોએ કહ્યુ હતું કે,  આંતરરાષ્ટ્રીય સંઘર્ષો સામાન્ય રીતે પ્રમાણભૂત શિપિંગ વીમા પૉલિસી હેઠળ આવરી લેવામાં આવતા નથી, જેના કારણે નિકાસકારો તેમના કન્સાઇનમેન્ટ મોકલી શકતા નથી, શિપમેન્ટમાં વિલંબ અને ચુકવણી અંગેની અનિશ્ચિતતા ગંભીર નાણાકીય તણાવ પેદા કરી શકે છે, સ્થાનિક બજારમાં બાસમતી ચોખાના ભાવ પહેલાથી જ પ્રતિ કિલો 4-5 રૂપિયા ઘટી ગયા છે.

આ મુદ્દે એસોસિએશન કૃષિ-નિકાસ પ્રમોશન સંસ્થા ‘અપેડા’ સાથે સંપર્કમાં છે. કટોકટી અંગે ચર્ચા કરવા માટે 30 જૂને કેન્દ્રીય વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ પ્રધાન પિયુષ ગોયલ સાથે બેઠક યોજાવાની છે. ગત સપ્તાહથી ઇઝરાયલ-ઈરાન સંઘર્ષ નોંધપાત્ર રીતે વધ્યો છે, જેથી ઉભા થયેલા શિપિંગ વિક્ષેપ ભારતીય ચોખા નિકાસકારો સામેના પડકારોમાં વધારો કર્યો છે, જેમણે અગાઉ આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિબંધોને કારણે ઈરાની બજારમાં ચુકવણીમાં વિલંબ અને ચલણની સમસ્યાઓનો સામનો કર્યો છે. સાઉદી અરેબિયા પછી ઈરાન ભારતનું બીજું સૌથી મોટું બાસમતી ચોખા બજાર છે. ભારતે માર્ચમાં પૂરા થયેલા નાણાકીય વર્ષ 2024-25 દરમિયાન ઈરાનને લગભગ 1 મિલિયન ટન સુગંધિત અનાજની નિકાસ કરી હતી.

ભારતે 2024-25 દરમિયાન આશરે 6 મિલિયન ટન બાસમતી ચોખાની નિકાસ કરી હતી, જેની માંગ મુખ્યત્વે મધ્ય પૂર્વ અને પશ્ચિમ એશિયાઈ બજારો દ્વારા ચલાવવામાં આવી હતી. અન્ય મુખ્ય ખરીદદારોમાં ઇરાક, સંયુક્ત આરબ અમીરાત અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સનો સમાવેશ થાય છે.