ઇ-શ્રમ પોર્ટલ પર 30.68 કરોડથી વધારે અસંગઠિત કામદારોની નોંધણી

નવી દિલ્હીઃ શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયે 26 ઓગસ્ટ, 2021નાં રોજ ઇ-શ્રમ પોર્ટલ (eshram.gov.in) લોંચ કર્યું હતું, જેનો ઉદ્દેશ આધાર સાથે સીડેડ અસંગઠિત કામદારો (એનડીયુડબલ્યુ)નો વિસ્તૃત રાષ્ટ્રીય ડેટાબેઝ તૈયાર કરવાનો છે. ઇ-શ્રમ પોર્ટલનો હેતુ અસંગઠિત કામદારોને સેલ્ફ-ડિક્લેરેશનના ધોરણે યુનિવર્સલ એકાઉન્ટ નંબર (યુએએન) પ્રદાન કરીને તેમની નોંધણી અને સહાય કરવાનો છે. 3 માર્ચ 2025 ના રોજ, 30.68 કરોડથી વધુ અસંગઠિત કામદારોએ ઇ-શ્રમ પોર્ટલ પર નોંધણી કરાવી છે, જેમાંથી અડધાથી વધુ મહિલાઓ (53.68%) છે.

અસંગઠિત કામદારોને વિવિધ સામાજિક સુરક્ષા યોજનાઓ સુધી પહોંચવા માટે વન-સ્ટોપ સોલ્યુશન તરીકે ઇ-સ્ટોપ સોલ્યુશન તરીકે વિકસાવવા પર બજેટની જાહેરાતના વિઝનને ધ્યાનમાં રાખીને શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયે 21 ઓક્ટોબર, 2024 ના રોજ ઇ-શ્રમ – "વન-સ્ટોપ-સોલ્યુશન" શરૂ કર્યું હતું.

ઈ-શ્રમ – "વન સ્ટોપ સોલ્યુશન"માં એક જ પોર્ટલ એટલે કે ઈ-શ્રમ પર વિવિધ સામાજિક સુરક્ષા/કલ્યાણકારી યોજનાઓના સંકલનનો સમાવેશ થાય છે. આનાથી ઇ-શ્રમ પર નોંધાયેલા અસંગઠિત કામદારો સામાજિક સુરક્ષા યોજનાઓ સુધી પહોંચી શકે છે અને ઇ-શ્રમ દ્વારા અત્યાર સુધીમાં તેમના દ્વારા મેળવેલા લાભો જોઈ શકે છે.

અત્યાર સુધીમાં વિવિધ કેન્દ્રીય મંત્રાલયો/વિભાગોની 13 યોજનાઓને ઇ-શ્રમ સાથે સંકલિત/મેપ કરવામાં આવી છે, જેમાં પ્રધાનમંત્રી સ્ટ્રીટ વેન્ડર્સ નિધિ (પીએમ-સ્વનિધિ), પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા વીમા યોજના (પીએમએસબીવાય), પ્રધાનમંત્રી જીવન જ્યોતિ વીમા યોજના (પીએમએસબીવાય), રાષ્ટ્રીય પરિવાર લાભ યોજના (એનએફબીએસ), મહાત્મા ગાંધી રાષ્ટ્રીય ગ્રામીણ રોજગાર ગેરંટી ધારો (મનરેગા), પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના – ગ્રામીણ (પીએમએવાય-જી), પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના – ગ્રામીણ (પીએમએવાય-જી) સામેલ છે. આયુષ્માન ભારત – પ્રધાનમંત્રી જન આરોગ્ય યોજના (એબી-પીએમજેએવાય), પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના – શહેરી (પીએમએવાય-યુ) અને પ્રધાનમંત્રી મત્સ્ય સંપદા યોજના (પીએમએમએસવાય), પ્રધાનમંત્રી કિસાન માન ધન યોજના (પીએમ-કેએમવાય).

ઇ-શ્રમ પોર્ટલની સુલભતા વધારવા માટે શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયે ભાષિની પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ કરીને 7 જાન્યુઆરી, 2025ના રોજ ઇ-શ્રમ પોર્ટલ પર બહુભાષી કામગીરી શરૂ કરી હતી. આ વૃદ્ધિથી હવે કામદારો 22 ભારતીય ભાષાઓમાં ઇ-શ્રમ પોર્ટલ સાથે આદાનપ્રદાન કરી શકે છે, સુલભતામાં સુધારો કરી શકે છે અને તમામ માટે સર્વસમાવેશકતાને પ્રોત્સાહન મળશે.

અસંગઠિત કામદારોને સરળતાથી ઉપલબ્ધ થઈ શકે તેવી ઈ-શ્રમ અને તેની સાથે સંકળાયેલી સેવાઓ માટે શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયે 24 ફેબ્રુઆરી, 2025ના રોજ ઈ-શ્રમ મોબાઈલ એપ્લિકેશન શરૂ કરી હતી. આ એપ્લિકેશન ઇ-શ્રમ સાથે સંકલિત કલ્યાણકારી યોજનાઓને વાસ્તવિક સમયની સુલભતા પ્રદાન કરે છે, જે સુલભતા અને સુવિધામાં નોંધપાત્ર સુધારો કરે છે.