ISRO: SPADEX મિશન હેઠળ લો અર્થ ઓર્બિટ સેટેલાઇટ્સના ડોકીંગ ટેસ્ટને મુલતવી રખાયો
બેંગ્લોરઃ ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠન (ઇસરો) એ સ્પેડેક્સ મિશન હેઠળ નીચા પૃથ્વી ભ્રમણકક્ષામાં પરિભ્રમણ કરી રહેલા તેના બે ઉપગ્રહોના ડોકીંગ પરીક્ષણને ફરીથી મુલતવી રાખ્યું છે. પોતાના ટ્વિટમાં, અવકાશ એજન્સીએ જણાવ્યું હતું કે બે ઉપગ્રહો વચ્ચે વધુ પડતું વિચલન હોવાથી ડોકીંગ મુલતવી રાખવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. જ્યારે ઇસરોએ બે ઉપગ્રહો વચ્ચેનું અંતર 225 મીટર સુધી ઘટાડવાનો પ્રયાસ કર્યો ત્યારે તેમને બંને ઉપગ્રહો વચ્ચે અતિશય વિચલન જોવા મળ્યું.
ઇસરોએ અગાઉ 7 જાન્યુઆરી અને પછી આજે ઉપગ્રહોના ડોકીંગનું સમયપત્રક નક્કી કર્યું હતું. ઉપગ્રહો વચ્ચે અણધાર્યા વિચલનોને કારણે, ISRO એ સમયરેખામાં ફેરફાર કર્યો છે, જેની જાહેરાત ટૂંક સમયમાં કરવામાં આવશે. ટ્વીટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે સેટેલાઇટ SDX01 ને ચેઝર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે અને SDX02 ને લક્ષ્ય તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
ઇસરોએ કહ્યું છે કે બંને ઉપગ્રહો SDX01 અને SDX02 સુરક્ષિત છે અને સામાન્ય રીતે કાર્યરત છે. ઇસરોએ 30 ડિસેમ્બરના રોજ PSLV-C60 રોકેટનો ઉપયોગ કરીને ઉપગ્રહોને તેમની ઇચ્છિત ભ્રમણકક્ષામાં સફળતાપૂર્વક સ્થાપિત કર્યા હતા. 220 કિલો વજનના બંને ઉપગ્રહો પૃથ્વીથી 475 કિમીની ઊંચાઈએ પરિભ્રમણ કરી રહ્યા છે.
એક જ ભ્રમણકક્ષામાં ફરતા બંને ઉપગ્રહોના ડોકીંગ પ્રક્રિયા માટે જટિલ ભ્રમણકક્ષાના દાવપેચની જરૂર પડશે. અવકાશમાં બે ઉપગ્રહો વચ્ચેનું અંતર ઘટાડવા માટે, ISRO બે ઉપગ્રહોમાંથી એક પર ઓનબોર્ડ પ્રોપલ્શન સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરે છે. બે ઉપગ્રહો વચ્ચે સંદેશાવ્યવહાર સ્થાપિત કરવા માટે એક આંતર-ઉપગ્રહ રેડિયો ફ્રીક્વન્સી લિંક સક્રિય કરવામાં આવશે.
આનાથી ડેટા એક્સચેન્જના વાસ્તવિક સમયમર્યાદા પછી નિયંત્રિત ગતિએ બંને ઉપગ્રહોનું સંકલન શક્ય બનશે. આ મિશન માટે ઇસરો દ્વારા વિકસાવવામાં આવેલા ઘણા નવા સેન્સર અવકાશમાં બે ઉપગ્રહોના ડોકીંગને માર્ગદર્શન આપવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે. ચેઝર ઉપગ્રહ બંને બાજુએ લૅચ અને ક્લેમ્પ્સની મદદથી લક્ષ્ય ઉપગ્રહ તરફ આગળ વધશે. ચંદ્રયાન-૪ અને ભારતીય અવકાશ મથક જેવા ભવિષ્યના મિશન માટે ડોકીંગ કામગીરી મહત્વપૂર્ણ છે.
આ ટેકનોલોજી ઉપગ્રહ સેવા, અવકાશમાં ઉપગ્રહોના સમારકામ અને અવકાશ મથકની કામગીરી માટે જરૂરી છે. જો આ પરીક્ષણ સફળ થશે, તો ભારત આ ટેકનોલોજી મેળવનાર વિશ્વનો ચોથો દેશ બનશે.