ભારતમાં હવે રોગચાળાની આગાહી માટે AI નો ઉપયોગ કરાશે

નવી દિલ્હીઃ ભારત હવે રોગ ફેલાવાની રાહ જોશે નહીં. દેશની આરોગ્ય સુરક્ષામાં એક મોટું પગલું ભરતા, સરકારે એક નવી સિસ્ટમ વિકસાવી છે જે રોગોના ફેલાવાની આગાહી કરવા માટે કૃત્રિમ બુદ્ધિ (AI) અને મોટા ડેટાનો ઉપયોગ કરશે. આ પ્રારંભિક ચેતવણી સિસ્ટમ ડેન્ગ્યુ, ચિકનગુનિયા અને ફ્લૂ જેવા રોગોના ફેલાવાને અટકાવવા માટે સમયસર તૈયારીઓ કરવામાં સક્ષમ બનાવશે.નવી દિલ્હીમાં નેશનલ સેન્ટર ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલ (NCDC) ના ડિરેક્ટર ડૉ. રંજન દાસે સમજાવ્યું કે દેશની જૂની સિસ્ટમ, જે રોગ ફાટી નીકળ્યા પછી કાર્યવાહી કરતી હતી, તે હવે બદલાઈ રહી છે. નવી સિસ્ટમ રોગ શરૂ થાય તે પહેલાં જ તેની પ્રારંભિક ચેતવણી આપશે, જેથી ઝડપી નિર્ણયો લઈ શકાય અને રોગનો ફેલાવો રોકી શકાય. ડૉ. દાસના મતે, ચેતવણી મળતાં જ જમીન પર કામ કરતી ટીમો તાત્કાલિક સક્રિય થઈ જાય છે.

NCDC ના એડિશનલ ડિરેક્ટર ડૉ. હિમાંશુ ચૌહાણે જણાવ્યું હતું કે, AI નો ઉપયોગ કરીને એક સિસ્ટમ વિકસાવવામાં આવી છે જે દરરોજ 13 ભાષાઓમાં ઇન્ટરનેટ પર લાખો સમાચાર અને પોસ્ટ વાંચે છે. આ સિસ્ટમ આપમેળે ઓળખે છે કે ક્યાં રોગ અચાનક વધી રહ્યો છે અને કયા વિસ્તારમાં કેવા પ્રકારનો ખતરો હોઈ શકે છે.અત્યાર સુધીમાં, આ સિસ્ટમે 300 મિલિયનથી વધુ ઓનલાઈન સમાચાર વાર્તાઓ સ્કેન કરી છે અને 95,000થી વધુ આરોગ્ય ઘટનાઓ શોધી કાઢી છે. અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે આ સિસ્ટમ ડિજિટલ વોચડોગ તરીકે કાર્ય કરે છે, અસામાન્ય રોગ-સંબંધિત સંકેતો શોધીને તરત જ ચેતવણીઓ જારી કરે છે, જેનાથી માનવ ટીમનું કાર્ય લગભગ 98% સરળ બની ગયું છે.

અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે સરકાર ભારતમાં એક એવી જાહેર આરોગ્ય પ્રણાલી બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે જે ભવિષ્યમાં રોગચાળા, આબોહવા-સંબંધિત રોગો અને નવા ચેપનો અંદાજ લગાવી શકે.ડૉ. રંજન દાસે કહ્યું: "આપણે પહેલા રોગચાળાની રાહ જોતા હતા; હવે આપણે અગાઉથી આગાહી કરીશું અને તૈયારી કરીશું."

ડૉ. હિમાંશુએ સમજાવ્યું કે આ સિસ્ટમ રોગના ફેલાવાની આગાહી કરવા માટે ઐતિહાસિક અને તાજેતરના ડેટાને જોડે છે. આ ડેટામાં હવામાન, વસ્તી, સ્થળાંતર, લેબ રિપોર્ટ્સ, હોસ્પિટલના કેસો અને પ્રાણી તેમજ પક્ષીઓના ચેપનો ડેટા શામેલ છે.આ સિસ્ટમ ઇન્ટિગ્રેટેડ ડિસીઝ સર્વેલન્સ પ્રોગ્રામ (IDSP) હેઠળ એક રાષ્ટ્રીય મોડેલ તરીકે વિકસાવવામાં આવી છે. આ મોડેલ ડેન્ગ્યુ, મેલેરિયા, ચિકનગુનિયા, ઈન્ફલ્યુએન્ઝા (ફ્લૂ), ટાઈફોઈડ, અને COVID-19 જેવા નવા પ્રકાર-આધારિત રોગોનું નિરીક્ષણ કરે છે. ભારત હવે યુએસએ, યુકે, સિંગાપોર અને દક્ષિણ કોરિયા જેવા દેશો દ્વારા વિકસાવવામાં આવેલી અદ્યતન દેખરેખ પ્રણાલીઓ જેવું જ રાષ્ટ્રીય મોડેલ વિકસાવી રહ્યું છે.