ભારત નાણાકીય વર્ષ 2026માં 1.15 અબજ ટન કોલસાનું ઉત્પાદન કરાશે

નવી દિલ્હીઃ ભારત નાણાકીય વર્ષ 2025-26 માં 1.15 અબજ ટન કોલસા ઉત્પાદનના રેકોર્ડ હાંસલ કરવાના માર્ગ પર છે. કેરએજ રેટિંગ્સ દ્વારા સંકલિત ડેટા અનુસાર, દેશનું સ્થાનિક કોલસા ઉત્પાદન નાણાકીય વર્ષ 25 માં 1,047.6 મિલિયન ટનના સર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચ્યું છે, જે છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં સરેરાશ વાર્ષિક 10 ટકાના દરે વધ્યું છે. કોલસા ખાણકામને વધુ કાર્યક્ષમ અને આત્મનિર્ભર બનાવવાના હેતુથી શ્રેણીબદ્ધ નીતિગત સુધારાઓ હેઠળ આ વૃદ્ધિ જોવા મળી રહી છે.

ખાણ અને ખનિજ (વિકાસ અને નિયમન) કાયદામાં સુધારાઓએ નિયમનકારી અવરોધોને દૂર કરવામાં અને ખાનગી ખેલાડીઓને આકર્ષવામાં પણ મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી છે. સિંગલ વિન્ડો ક્લિયરન્સ સિસ્ટમ, માઇન ડેવલપર અને ઓપરેટર (MDO) મોડેલ, કોલસા ખાણકામમાં 100 ટકા FDI ને મંજૂરી આપવી અને કોલસા બ્લોકની નિયમિત હરાજી જેવી મુખ્ય સરકારી પહેલોએ સ્થાનિક ઉત્પાદનને વેગ આપવામાં મદદ કરી છે. ખાણ અને ખનિજ (વિકાસ અને નિયમન) કાયદામાં સુધારાએ નિયમનકારી અવરોધોને દૂર કરવામાં અને ખાનગી ખેલાડીઓને આકર્ષવામાં પણ મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી છે.

કોલસાના ઉત્પાદનમાં વધારો વીજ ક્ષેત્રની વધતી માંગને કારણે છે, જે નાણાકીય વર્ષ 25 માં કુલ કોલસાના વિતરણમાં 82 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે ઉદ્યોગો, ઘરો અને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં વધતી વીજળીની જરૂરિયાતોને કારણે ભારતનો કુલ કોલસાનો વપરાશ નાણાકીય વર્ષ 21 માં 922.2 મિલિયન ટનથી વધીને નાણાકીય વર્ષ 25 માં 1,270 મિલિયન ટન થવાનો અંદાજ છે.

કુલ વપરાશમાં સ્થાનિક કોલસાનો હિસ્સો પણ વધીને નાણાકીય વર્ષ 2021 માં 77.7 ટકાથી વધીને નાણાકીય વર્ષ 25 માં 82.5 ટકા થયો છે. સ્વનિર્ભરતા તરફના આ પરિવર્તનને જાન્યુઆરી સુધીમાં 184 કોલસા ખાણોની ફાળવણી દ્વારા સમર્થન મળ્યું છે, જેમાંથી 65 બ્લોકમાં ઉત્પાદન શરૂ થઈ ગયું છે.

"આ સક્રિય ખાણોએ નાણાકીય વર્ષ 25 માં લગભગ 136.59 મિલિયન ટન ઉત્પાદન કર્યું હતું, જે પાછલા વર્ષ કરતા 34 ટકાથી વધુ વૃદ્ધિ દર્શાવે છે," અહેવાલમાં જણાવાયું છે. સૌથી મોટી કોલસા ઉત્પાદક કોલ ઇન્ડિયા લિમિટેડ (CIL) એ નાણાકીય વર્ષ 25 માં કુલ ઉત્પાદનમાં લગભગ 74 ટકા ફાળો આપ્યો હતો. ખાનગી અને કેપ્ટિવ ખાણિયોએ પણ સારું પ્રદર્શન કર્યું.

માર્ચમાં શરૂ થયેલા કોલસા બ્લોક હરાજીના 12મા રાઉન્ડમાં સ્થાનિક ઉત્પાદનને વેગ આપવા માટે 28 વધુ ખાણો ઓફર કરવામાં આવી હતી. દરમિયાન, સારી પુરવઠાની સ્થિતિ અને સહાયક સરકારી નીતિઓને કારણે કોલસાના ભાવમાં સતત ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. અહેવાલ મુજબ, નાણાકીય વર્ષ 26 માં આ વલણ ચાલુ રહેવાની અપેક્ષા છે, જેનાથી ઉદ્યોગો માટે કોલસો વધુ સસ્તું બનશે.