આવકવેરા વિભાગઃ કર કપાત અને કર મુક્તિનાં ખોટા દાવા સામે દેશવ્યાપી કાર્યવાહી

નવી દિલ્હીઃ આવકવેરા વિભાગે  દેશભરમાં અનેક સ્થળોએ એક વિશાળ ચકાસણી ઝુંબેશ શરૂ કરી છે. જેનો હેતુ આવકવેરા રિટર્ન (ITR) માં કપાત અને મુક્તિના ખોટા દાવાઓ કરનારા વ્યક્તિઓ અને સંસ્થાઓને લક્ષ્ય બનાવવાનો છે. આ કાર્યવાહી આવકવેરા કાયદા, 1961 હેઠળ કર લાભોના દુરુપયોગની સઘન તપાસને અનુસરે છે, જે ઘણીવાર વ્યાવસાયિક મધ્યસ્થીઓની સાથે મળીને થાય છે. તપાસમાં ચોક્કસ ITR તૈયાર કરનારાઓ અને મધ્યસ્થીઓ દ્વારા સંચાલિત એક સંગઠિત રેકેટનો પર્દાફાશ થયો હતો. જેઓ બોગસ કપાત અને છૂટનો દાવો કરીને રિટર્ન ફાઇલ કરી રહ્યા હતા. આ છેતરપીંડીથી ફાઇલિંગમાં લાભદાયી જોગવાઈઓનો દુરુપયોગ સામેલ હતો અને કેટલાકે તો બોગસ TDS રિટર્ન પણ ફાઇલ કરીને અતિશય રિફંડનો દાવો કર્યો હતો.

શંકાસ્પદ પેટર્ન ઓળખવા માટે, આવકવેરા વિભાગે તૃતીય-પક્ષ સ્ત્રોતો, ગ્રાઉન્ડ-લેવલ ઇન્ટેલિજન્સ અને અદ્યતન કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તા સાધનોનો ઉપયોગ કર્યો હતો. આ તારણો મહારાષ્ટ્ર, તમિલનાડુ, દિલ્હી, ગુજરાત, પંજાબ અને મધ્યપ્રદેશમાં તાજેતરમાં શોધ અને જપ્તીની કાર્યવાહી દ્વારા સમર્થન મળે છે, જ્યાં ઘણા જૂથો અને સંસ્થાઓ દ્વારા કપટપૂર્ણ દાવાઓના પુરાવા મળી આવ્યા હતા.

તપાસમાં કલમ 10(13A), 80GGC, 80E, 80D, 80EE, 80EEB, 80G, 80GGA અને 80DDB હેઠળ કપાતનો દુરુપયોગ બહાર આવ્યો છે. કોઈપણ માન્ય કારણ વિના છૂટનો દાવો કરવામાં આવ્યો છે. આમાં બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓ, PSU, સરકારી સંસ્થાઓ, શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને ઉદ્યોગસાહસિકોના કર્મચારીઓનો સમાવેશ થાય છે. કરદાતાઓ સામાન્ય રીતે કમિશનના બદલામાં વધુ પડતા રિફંડના વચન સાથે આ છેતરપિંડી યોજનાઓમાં ફસાયેલા હોય છે. સંપૂર્ણ ઇ-સક્ષમ કર વહીવટ પ્રણાલી હોવા છતાં, કરદાતાઓને મદદ કરવામાં બિનઅસરકારક સંદેશાવ્યવહાર એક મોટો અવરોધ રહે છે. એવું જોવા મળ્યું છે કે આવા ITR તૈયાર કરનારાઓ ઘણીવાર ફક્ત બલ્ક રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે કામચલાઉ ઇમેઇલ ID બનાવે છે, જે પછીથી છોડી દેવામાં આવે છે, જેના કારણે સત્તાવાર સૂચનાઓ વાંચ્યા વગર રહે છે.

'કરદાતાઓ પર પહેલા વિશ્વાસ કરો' ના તેના માર્ગદર્શક સિદ્ધાંતને અનુરૂપ, આવકવેરા વિભાગે સ્વૈચ્છિક પાલન પર ભાર મૂક્યો છે. છેલ્લા એક વર્ષમાં, આવકવેરા વિભાગે શંકાસ્પદ કરદાતાઓને તેમના રિટર્ન સુધારવા અને યોગ્ય કર ચૂકવણી કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા માટે SMS અને ઇમેઇલ સહાય સહિત વ્યાપક આઉટરીચ ઝુંબેશ હાથ ધરી છે. પરિસરની અંદર અને બહાર ભૌતિક આઉટરીચ કાર્યક્રમો પણ હાથ ધરવામાં આવ્યા છે. પરિણામે, છેલ્લા ચાર મહિનામાં, લગભગ 40,000 કરદાતાઓએ તેમના રિટર્ન અપડેટ કર્યા છે અને સ્વેચ્છાએ ₹1,045 કરોડના છેતરપિંડીવાળા દાવા પાછા ખેંચી લીધા છે. જો કે, ઘણા હજુ પણ કદાચ આ કરચોરી રેકેટ પાછળના માસ્ટરમાઇન્ડના પ્રભાવ હેઠળ બિન-અનુશાસિત છે.

આવકવેરા વિભાગ હવે સતત થતા છેતરપિંડીભર્યા દાવાઓ સામે કડક પગલાં લેવા માટે તૈયાર છે, જેમાં લાગુ પડતું હોય ત્યાં દંડ અને કાર્યવાહીનો સમાવેશ થાય છે. 150 જગ્યાઓમાં ચાલી રહેલી ચકાસણી ઝુંબેશથી ડિજિટલ રેકોર્ડ્સ સહિતના મહત્વપૂર્ણ પુરાવા પ્રાપ્ત થવાની અપેક્ષા છે, જે આ યોજનાઓ પાછળના નેટવર્કને તોડી પાડવામાં અને કાયદા હેઠળ જવાબદારી સુનિશ્ચિત કરવામાં મદદ કરશે.