આફ્રિકન દેશોમાં બળવાની ઘટનાઓ ખૂબ સામાન્ય, બોલિવિયામાં અત્યાર સુધીમાં સૌથી વધારે થયો છે બળવો

દુનિયામાં ઘણા દેશો એવા છે તે રાજકારણ રાજકીય ઉથલપાથલનો ભોગ બન્યું છે. આ દેશોના બળવાખોર જૂથો અને સેનાઓ એટલી શક્તિશાળી છે કે તેઓ ગમે ત્યારે લોકો દ્વારા ચૂંટાયેલી સરકારને ઉથલાવી શકે છે. આનો માર સામાન્ય જનતાને સહન કરવો પડે છે. ભારતનો કટ્ટર દુશ્મન પાકિસ્તાન પણ આ રાજકીય ઉથલપાથલનો ભોગ બન્યો છે અને અહીં અરાજકતા એટલી પ્રવર્તે છે કે ઘણી વખત સરકાર ઉથલાવી દેવામાં આવી છે. આજે, પાકિસ્તાનની સાથે, અમે તમને એવા દેશો વિશે જણાવીશું જ્યાં બધી શક્તિ સેના પાસે છે અને આ દેશોના સેના પ્રમુખ એટલા શક્તિશાળી છે કે તેઓ ગમે ત્યારે લોકો દ્વારા ચૂંટાયેલી સરકારને ઉથલાવી શકે છે.

• બળવો ક્યારે થાય છે?
વિશ્વ બેંકના મતે, જે દેશોમાં માનવ વિકાસ સૂચકાંક (HDI) ઓછો છે ત્યાં બળવા વધુ સામાન્ય છે. અહીં ગરીબી, ભૂખમરો અને મોંઘવારીને કારણે લોકોમાં અરાજકતા ફેલાય છે અને સરકાર પરનો તેમનો વિશ્વાસ ઓછો થવા લાગે છે. આવી સ્થિતિમાં, સેના અથવા બળવાખોર જૂથ આનો ફાયદો ઉઠાવે છે અને લોકોને પોતાના પક્ષમાં લઈ લે છે. આ પછી કાં તો સરકાર પોતાની મેળે પડી જાય છે અથવા લશ્કરી બળ દ્વારા તેને ઉથલાવી દેવામાં આવે છે.

• આ દેશમાં બળવો સામાન્ય છે
જો આપણે આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો, આફ્રિકન દેશોમાં બળવાની ઘટનાઓ ખૂબ સામાન્ય છે, જેનું કારણ ગરીબી, ભૂખમરો અને મોંઘવારી છે. જોકે, દક્ષિણ અમેરિકન દેશ બોલિવિયા આ યાદીમાં ટોચ પર છે. 1825માં સ્પેનથી આઝાદી મળ્યા પછી, આ દેશમાં અત્યાર સુધીમાં 190 વખત બળવાના પ્રયાસો થયા છે. છેલ્લો બળવાનો પ્રયાસ 2019 માં થયો હતો, જ્યાં વર્તમાન સરકારને રાજીનામું આપવાની ફરજ પડી હતી.

• ભારતના પડોશી દેશોમાં પણ બળવા થયા છે
ભારતના પડોશી દેશોમાં પણ બળવાની ઘટનાઓ સામાન્ય બની ગઈ છે. કટ્ટર દુશ્મન દેશ પાકિસ્તાનમાં અત્યાર સુધીમાં ચાર વખત બળવા થયા છે. અહીં છેલ્લો બળવો 1999માં આર્મી ચીફ જનરલ પરવેઝ મુશર્રફ દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો, જેમણે તત્કાલીન વડા પ્રધાન નવાઝ શરીફની સરકારને ઉથલાવી દીધી હતી. આ ઉપરાંત, 2022 માં શ્રીલંકામાં પણ આવું જ એક બળવા જોવા મળ્યું હતું. અહીં જનતા રસ્તાઓ પર ઉતરી આવી હતી અને દેશભરમાં એટલા જોરદાર વિરોધ પ્રદર્શન થયા હતા કે રાષ્ટ્રપતિ ગોટાબાયા રાજપક્ષેને દેશ છોડીને ભાગી જવું પડ્યું હતું. આ પહેલા, 2021 માં, તાલિબાને અફઘાનિસ્તાનની ગની સરકારને ઉથલાવી દીધી હતી, ત્યારથી અહીં તાલિબાન શાસન છે. ગયા વર્ષે બાંગ્લાદેશમાં પણ આવી જ સ્થિતિ જોવા મળી હતી, જ્યાં વિરોધ પ્રદર્શનો વચ્ચે શેખ હસીનાને પોતાનો જીવ બચાવવા માટે ભારતમાં આશરો લેવો પડ્યો હતો.