ચીને EV બેટરી ટેકનોલોજીના નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો, ભારત સહિત વિશ્વભરમાં ઉત્પાદન પર અસર પડશે
વિશ્વભરમાં ઇલેક્ટ્રિક વાહનો (EVs) ની માંગ ઝડપથી વધી રહી છે, પરંતુ ચીનના તાજેતરના નિર્ણયથી આ વૃદ્ધિને ફટકો પડ્યો છે. ચીને હવે EV બેટરી ઉત્પાદન અને લિથિયમ પ્રોસેસિંગ સંબંધિત મુખ્ય તકનીકોના નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. આનાથી ભારત સહિત ઘણા દેશોમાં EVનું ઉત્પાદન ધીમું પડી શકે છે.
ચીનનું નવું પગલું
ચીનના વાણિજ્ય મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, હવે EV બેટરીની કેટલીક અદ્યતન ઉત્પાદન તકનીકો ત્યારે જ વિદેશમાં મોકલી શકાય છે જ્યારે સરકાર પાસેથી સત્તાવાર લાઇસન્સ મેળવવામાં આવે.
આનો અર્થ એ થયો કે હવે કોઈ પણ વિદેશી કંપની કે ભાગીદાર ચીન પાસેથી સીધી આ ટેકનોલોજી લઈ શકશે નહીં. આ નિયમ ખાસ કરીને એવી કંપનીઓને અસર કરશે જે ચીની ટેકનોલોજી પર આધાર રાખે છે.
ચીને પહેલાથી જ ટેકનિકલ પ્રતિબંધો લાદી દીધા છે
ચીન દ્વારા ટેકનોલોજી પર પ્રતિબંધ કોઈ નવી વાત નથી. અગાઉ પણ તેણે ઇલેક્ટ્રિક વાહનો, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને સંરક્ષણ સામાનમાં વપરાતા દુર્લભ પૃથ્વીના પદાર્થો અને ચુંબકના નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.
ચીન EV બેટરીનો સૌથી મોટો ઉત્પાદક
ચીન પહેલાથી જ EV બેટરીના ઉત્પાદનમાં મોખરે છે. રિસર્ચ કંપની SNE અનુસાર, વિશ્વમાં વેચાતી લગભગ 67% EV બેટરી ચીની કંપનીઓ દ્વારા બનાવવામાં આવે છે. આમાં CATL, BYD અને Gotion જેવી મોટી કંપનીઓનો સમાવેશ થાય છે. CATL ટેસ્લાને બેટરી પણ સપ્લાય કરે છે અને જર્મની, હંગેરી અને સ્પેનમાં તેના પ્લાન્ટ છે. દરમિયાન, BYD 2024 માં ટેસ્લાને પાછળ છોડીને વિશ્વની સૌથી મોટી EV કંપની બનશે.
કઈ ટેકનોલોજી પર પ્રતિબંધ છે?
આ વખતે ચીનનો નવો પ્રતિબંધ લિથિયમ આયર્ન ફોસ્ફેટ (LFP) બેટરી ટેકનોલોજી પર છે. આ બેટરીઓ સસ્તી છે, ઝડપથી ચાર્જ થાય છે અને સલામત પણ માનવામાં આવે છે. 2023 ના ડેટા અનુસાર, LFP બેટરી બનાવવામાં ચીનનો હિસ્સો 94% હતો અને લિથિયમ પ્રોસેસિંગમાં તે 70% હતો. આનો અર્થ એ થયો કે ચીનનો આ ક્ષેત્ર પર લગભગ સંપૂર્ણ નિયંત્રણ છે, અને તે આ નિયંત્રણ જાળવી રાખવા માંગે છે.
નિષ્ણાતો કહે છે કે ચીનના આ નિર્ણયની સીધી અસર અમેરિકા, યુરોપ અને ભારત જેવા દેશો પર પડશે. આનાથી EV બેટરીના પુરવઠામાં ઘટાડો થઈ શકે છે, જેના કારણે વાહન ઉત્પાદન મોંઘું થશે અને કંપનીઓના વિકાસ આયોજન પર અસર પડશે. ભારત જેવા દેશોમાં, જે EV ટેકનોલોજી માટે ચીન પર ખૂબ નિર્ભર છે, આનાથી ઉત્પાદનમાં વિલંબ અને ખર્ચમાં વધારો થવાની સંભાવના છે.