AB-PMJAY યોજના: 1,114 હોસ્પિટલોને પેનલમાંથી બહાર કાઢવામાં આવી

નવી દિલ્હીઃ આયુષ્માન ભારત – પ્રધાનમંત્રી જન આરોગ્ય યોજના (એબી-પીએમજેએવાય) હેઠળ ગ્રામીણ અને શહેરી વિસ્તારોમાં ચોક્કસ વંચિતતા અને વ્યાવસાયિક માપદંડોને આધારે સામાજિક આર્થિક અને જાતિ ગણતરી (એસઈસીસી) 2011માંથી શરૂઆતમાં 10.74 કરોડ લાયક કુટુંબોની ઓળખ કરવામાં આવી હતી. વધુમાં, જાન્યુઆરી 2022માં, ભારત સરકારે 11.7 ટકાના દસકાના વસ્તી વૃદ્ધિ દરને ધ્યાનમાં રાખીને 12 કરોડ પરિવારોના લાભાર્થીના આધારને સુધાર્યો હતો અને રાજ્યો / કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને સમાન સામાજિક-આર્થિક પ્રોફાઇલ માટે યોજનાઓના અન્ય ડેટાબેઝનો ઉપયોગ કરવાની રાહત આપી હતી, જે આધારની ચકાસણી કરવામાં આવી છે. માર્ચ 2024માં, એક્રેડિટેડ સોશિયલ હેલ્થ એક્ટિવિસ્ટ્સ (આશા), આંગણવાડી કાર્યકરો (એડબ્લ્યુડબ્લ્યુ) અને આંગણવાડી હેલ્પર્સ (એડબ્લ્યુએચ)ના 37 લાખ પરિવારોને પણ આ યોજનામાં શામેલ કરવામાં આવ્યા હતા. વધુમાં, 29.10.2024ના રોજ, સરકારે એબી-પીએમજેએવાયનું વિસ્તરણ કર્યું, જેથી 70 વર્ષ કે તેથી વધુ વયના તમામ વરિષ્ઠ નાગરિકોને તેમના પરિવારો સાથે તેમના સામાજિક-આર્થિક દરજ્જાને ધ્યાનમાં લીધા વિના, દર વર્ષે રૂ. 5 લાખ સુધીની મફત સારવારનો લાભ પૂરો પાડી શકાય. આ ઉપરાંત એબી-પીએમજેએવાયનું અમલીકરણ કરતા ઘણા રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોએ પોતાના ખર્ચે આ યોજના હેઠળ લાભાર્થીઓનો આધાર વધાર્યો છે.

આ યોજનામાંથી અયોગ્ય લાભાર્થીઓને નાબૂદ કરવા માટે એબી-પીએમજેએવાય લાભાર્થીઓને કાર્ડ બનાવતી વખતે આધાર ઇ-કેવાયસી મારફતે ચકાસવામાં આવે છે. ઉપરાંત, લાભાર્થીઓએ સેવાઓનો લાભ લેતી વખતે આધાર પ્રમાણભૂતતામાંથી પસાર થવું પડે છે. આધાર-પ્રમાણભૂતતા પાત્રતા ધરાવતા લાભાર્થીની ઓળખ સ્થાપિત કરવામાં મદદ કરે છે.

નેશનલ હેલ્થ ઓથોરિટી (એનએચએ)એ દુરુપયોગ અને દુર્વ્યવહાર માટે શૂન્ય-સહિષ્ણુતાની નીતિ અપનાવી છે અને એબી-પીએમજેએવાયમાં તેના અમલીકરણના વિવિધ તબક્કે થઈ શકે તેવી વિવિધ પ્રકારની અનિયમિતતાઓને અટકાવવા, તેની તપાસ કરવા અને નિવારણ માટે પગલાં લઈ રહી છે.

એનએચએ એબી-પીએમજેએવાયમાં દુરુપયોગના સંભવિત કિસ્સાઓને શોધવા માટે આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરે છે. તૈનાત કરવામાં આવેલી ટેકનોલોજીમાં નિયમ-આધારિત ટ્રિગર્સ અને મશીન લર્નિંગ એલ્ગોરિધમ્સ, અસ્પષ્ટ તર્ક, ઇમેજ વર્ગીકરણ અને નકલને દૂર કરવા વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

આવા કેસોની તપાસ ડેસ્ક ઓડિટ, ફિલ્ડ ઇન્વેસ્ટિગેશન દ્વારા કરવામાં આવે છે. ત્યારબાદ આયુષ્યમાન કાર્ડને નિષ્ક્રિય કરવા, દંડ, વસૂલાત અથવા ભૂલભરેલી સંસ્થા સામે કાયદેસરની કાર્યવાહી કરવા સહિતની યોગ્ય કાર્યવાહી કરવામાં આવે છે. આ જાહેર ભંડોળના કોઈપણ લિકેજ અથવા બગાડને અટકાવે છે.

એનએચએ સારી રીતે સ્થાપિત ઓડિટ મિકેનિઝમ અને માર્ગદર્શિકાઓ ધરાવે છે. એનએચએ અને રાજ્ય આરોગ્ય એજન્સીઓ (એસએચએ) પેનલમાં સામેલ હેલ્થ કેર પ્રોવાઇડર્સ (ઇએચસીપી)ના પરિસરમાં નિયમિત ડેસ્ક મેડિકલ ઓડિટ તેમજ ફિલ્ડ ઓડિટ કરે છે. આ ઓડિટ દરમિયાન જોવા મળતી કોઈ પણ ગેરરીતિઓને પેનલમાં સામેલ હેલ્થ કેર પ્રોવાઇડર્સ (ઇએચસીપી) અને સ્ટેટ હેલ્થ એજન્સીઓ (એસએચએ)ને એ સુનિશ્ચિત કરવા માટે કહેવામાં આવે છે કે આ પ્રકારના ઇએચસીપીમાંથી નાણાં કાપવામાં આવે અને/અથવા દંડ વસૂલવામાં આવે. આમાં રિકવરી, ડિ-એમ્પેનલમેન્ટ અને/અથવા ક્રિમિનલ કેસ શરૂ કરવાનો સમાવેશ થઈ શકે છે. આ બધા નિવારણ તંત્ર તરીકે કામ કરે છે. હાથ ધરવામાં આવેલા કડક પગલાંના પરિણામે, વિવિધ સંસ્થાઓ સામે શિસ્તભંગનાં પગલાં લેવામાં આવ્યાં છે. એબી-પીએમજેએવાય હેઠળ કુલ 1,114 હોસ્પિટલોને પેનલમાં સામેલ કરવામાં આવી છે અને 549 હોસ્પિટલોને સસ્પેન્ડ કરવામાં આવી છે અને 1,504થી વધુ હોસ્પિટલો પર ₹122 કરોડનો દંડ વસૂલવામાં આવ્યો છે.